นิพนธ์ วิสิษฐยุทธศาสตร์ เกิดเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2482 เป็นชาวจังหวัดอ่างทอง จบการศึกษามัธยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนป่าโมกวิทยาภูมิ จังหวัดอ่างทอง และโรงเรียนอำนวยศิลป์ ธนบุรีตามลำดับ และสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขานิติศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และระดับปริญญาโท สาขาการจัดการภาครัฐและเอกชน จากสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า)